Tiklerle ilgili bazı istatistiki veriler ve bilimsel bulgular şöyle:

📊 Tik Bozukluklarının Görülme Sıklığı

• Genel toplumda: Çocuklar arasında %5-24 arasında geçici tik bozukluğu görülebilir.

• Tourette Sendromu: Yaklaşık her 100 çocuktan 1’inde (%0.3 – %1) görülür.

• Cinsiyete göre: Erkek çocuklarda, kızlara göre 3-4 kat daha fazla görülür.

• Tikler genellikle 5-7 yaşlarında başlar, en yoğun dönem ise 10-12 yaş arasıdır.

🧠 Bilimsel Bulgular

1. Beyinle İlgili Bulgular

• Tik bozuklukları, beynin bazal gangliyonlar adı verilen motor kontrol merkezleriyle ilişkilidir.

• Dopamin adı verilen nörotransmitterin dengesizliği bu bölgelerdeki sinyallerin yanlış iletilmesine neden olabilir.

• Fonksiyonel MR (fMRI) çalışmalarında, tik olan bireylerde bazı beyin bölgelerinde aşırı uyarılma ve kontrol eksikliği saptanmıştır.

2. Genetik Faktörler

• Tik bozukluklarının kalıtsal olduğu düşünülüyor. Ailede Tourette ya da tik öyküsü varsa çocukta görülme riski artıyor.

• Ancak genetik yatkınlık tek başına yeterli değil, çevresel faktörler de etkili.

3. Çevresel ve Psikolojik Etkenler

• Stres, kaygı, yorgunluk tikleri artırabilir.

• Tiklerin uykudan önce ve yalnızken azaldığı, heyecanlı ortamlarda arttığı gözlemlenmiştir.

📈 Gidişat (Prognoz)

• Geçici tikler çoğu çocukta 1 yıl içinde kendiliğinden kaybolur.

• Kronik motor ya da vokal tik bozuklukları daha az yaygındır ama yıllarca sürebilir.

• Tourette Sendromu olan çocukların büyük kısmı ergenlikte tiklerinde azalma ya da kaybolma yaşar.

Aşağıda hem çocuklarda hem yetişkinlerde en sık görülen ilk 30 tik listesini bulabilirsin.

Bu liste hem motor hem de vokal tikleri kapsar.

Sıklıkla kliniklerde karşılaşılan ve bilimsel yayınlarda sıkça geçen tiklerden derlenmiştir:

🔹 Basit Motor Tikler (İlk 15)

1. Göz kırpma

2. Gözleri devirmek / yukarı bakmak

3. Burun kıvırma

4. Ağız oynatma / dudak büzme

5. Kaş kaldırma

6. Baş sallama

7. Omuz silkme

8. El / kol sallama

9. Boyun bükme / eğme

10. Parmak şıklatma

11. Parmak oynatma

12. Ayak ucu üzerinde sallanma

13. Bel çevirme / kıvırma

14. Diş sıkma

15. Karın kasma / nefes alma hareketleri

🔹 Basit Vokal Tikler (İlk 10)

16. Boğaz temizleme

17. Öksürme sesi çıkarma

18. Burun çekme

19. Homurdanma

20. Hırıltı sesi

21. “Hmm” sesi çıkarma

22. Islık çalma

23. Yutkunma sesi

24. Nefes vererek ses çıkarma

25. Gırtlaktan ani ses çıkarma

🔹 Karmaşık Motor ve Vokal Tikler (5 Ek Tik)

26. Aynı hareketi tekrar tekrar yapma

27. Kendi kendine dokunma

28. Başkasına dokunma / nesneye dokunma

29. Anlamsız kelimeler söyleme

30. Duyduğu bir kelimeyi ya da sesi tekrar etme (ekolali)

Bazı tikler hafifken fark edilmez; bazıları ise günlük yaşamı zorlaştıracak kadar belirgin olabilir.

Tikler zamanla yer değiştirebilir, bir kısmı kaybolurken yenileri eklenebilir.

Özellikle stresli dönemlerde tik sayısı ve yoğunluğu artabilir.